Wat is PDS? Een duidelijke uitleg van het prikkelbare darm syndroom

Het prikkelbare darm syndroom (PDS) is een veelvoorkomende maar vaak verkeerd begrepen aandoening die een aanzienlijke invloed kan hebben op de kwaliteit van leven van degenen die eraan lijden. 

In deze blogpost zullen we dieper ingaan op wat het prikkelbare darm syndroom precies is, de symptomen, de diagnose en de mogelijkheden voor behandeling.  

(PS: benieuwd hoe je in 4 stappen je darmklachten op een effectieve manier kunt aanpakken? Bekijk dan hier onze gratis masterclass.)

De betekenis van PDS

De betekenis van PDS is Prikkelbare Darm Syndroom. In het Engels wordt deze aandoening aangeduid als Irritable Bowel Syndrome (IBS), terwijl in het Frans de term Syndrome de l'Intestin Irritable (SII) wordt gebruikt. 

Wat is prikkelbare darm syndroom?

Ondanks de verschillende benamingen blijft de kern van de aandoening hetzelfde: een chronische, vaak pijnlijke aandoening aan de darmen die het dagelijkse leven kan beïnvloeden.

De exacte oorzaak van PDS is nog onbekend, maar het wordt verondersteld te maken te hebben met een verstoring in de manier waarop de hersenen en de darmen met elkaar communiceren. Verder in deze blog lees je daar meer over.

Is PDS een ziekte?

Hoewel PDS vaak wordt omschreven als een ziekte, wordt het officieel geclassificeerd als een functionele gastro-intestinale aandoening. Dit betekent dat er geen structurele of biochemische oorzaak kan worden gevonden. 

De aandoening heeft echter wel een aanzienlijke impact op de levenskwaliteit, wat het belangrijk maakt om het serieus te nemen en adequaat te behandelen.

Heb ik PDS?

Symptomen van PDS kunnen variëren van persoon tot persoon, maar enkele van de meest voorkomende zijn:

• Buikpijn of krampen 
• Een opgeblazen gevoel

• Gasvorming

• Veranderingen in de stoelgang (diarree, obstipatie of een wisseling tussen beiden)
• Een gevoel van onvolledige lediging na de stoelgang

Is PDS erfelijk?

Er is enig bewijs dat PDS een erfelijk component kan hebben. Onderzoeken suggereren dat als een familielid, zoals een ouder of een broer of zus, PDS heeft, de kans groter is dat anderen in de familie ook PDS ontwikkelen. 

Dit wijst op een genetische aanleg, hoewel de exacte genen die betrokken zijn nog niet volledig zijn geïdentificeerd (1). 

Hoe ontstaat PDS?

Psychosociale factoren, voeding en stress lijken bij te dragen aan PDS. Veranderingen in de darmmotiliteit (het duwen en stuwen van de darmen), infecties, overgevoeligheid van het buikvlies en veranderingen in het microbioom kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van PDS.

Ook zijn er theorieën over de invloed van bacteriële overgroei in de dunne darm (SIBO) op PDS. Tot wel 78% van de gevallen van PDS zou veroorzaakt kunnen zijn door SIBO (2). 

Voor meer over hoe PDS ontstaat, kun je onze blog lezen over de oorzaken van PDS.

Werken met PDS: hoe doe je dat?

Het beheren van PDS op de werkvloer kan uitdagend zijn, vooral omdat de symptomen onvoorspelbaar kunnen zijn en op onverwachte momenten kunnen opkomen. 

Om hiermee om te gaan, is het belangrijk om open te communiceren met collega's en leidinggevenden, indien je je daar comfortabel bij voelt. Zo kunnen zij begrip tonen en eventueel ondersteuning bieden. 

Daarnaast kan het nuttig zijn om flexibele werktijden te bespreken, pauzes te nemen wanneer nodig, en een rustige ruimte te vinden waar je je even kunt terugtrekken bij een opvlamming van symptomen. 

Het bijhouden van een symptoomdagboek kan helpen om triggers te identificeren en hierop te anticiperen, wat bijdraagt aan een betere planning van je werkdag. 

Door een goede balans te vinden tussen werk en persoonlijke zorg, kun je je productiviteit verbeteren ondanks PDS.

PDS en arbeidsongeschikt

Als de symptomen zodanig ernstig zijn dat ze werken onmogelijk maken, is het belangrijk om dit te bespreken met een medisch professional. Samen met je arts kun je de ernst van je situatie beoordelen en eventuele stappen ondernemen, zoals het aanvragen van arbeidsongeschiktheid. Het is belangrijk om je bewust te zijn van je rechten en de beschikbare ondersteuningssystemen, zowel vanuit je werkgever als de overheid, om een passende oplossing te vinden die rekening houdt met je gezondheid en welzijn.

Er zijn op dit moment verschillende uitkeringen die je kunt aanvragen:

• De Wajong-uitkering voor volwassenen die tussen de 18 en 30 jaar een ziekte of handicap krijgen en daardoor nooit meer kunnen werken.
• De WGA-uitkering als je minstens 2 jaar of langer ziek bent en daardoor 65% of minder van je gebruikelijke loon verdient. Er is wel een redelijke kans dat je weer herstelt.
• De IVA-uitkering als je 20% of minder van je oude loon verdient en dit vrijwel zeker zo zal blijven in de toekomst.

Is PDS gevaarlijk?

Hoewel PDS als een chronische aandoening kan worden beschouwd, is het meestal niet levensbedreigend. Het kan echter wel een aanzienlijke invloed hebben op de levenskwaliteit. Voor sommige mensen kunnen de symptomen zo ernstig zijn dat deze hun dagelijkse activiteiten belemmeren, wat kan leiden tot situaties zoals arbeidsongeschiktheid.

Diagnose van prikkelbare darm syndroom: hoe wordt PDS vastgesteld?

De vraag "Hoe wordt PDS vastgesteld?” is lastig te beantwoorden, aangezien er geen specifieke test is die PDS kan bevestigen (meer over welke mogelijkheden er wel zijn lees je in onze blog getiteld “Prikkelbare darm syndroom test”). 

In plaats daarvan is de diagnose vaak gebaseerd op een combinatie van medische geschiedenis, symptomen en het uitsluiten van andere aandoeningen.

Wel zijn er specifieke criteria die artsen houvast geven bij het stellen van een diagnose, bekend als de Rome-criteria. Volgens de meest recente Rome IV-criteria moet een patiënt in de afgelopen drie maanden ten minste één dag per week buikpijn hebben gehad, die geassocieerd is met twee of meer van de volgende kenmerken (3):

• Verbetering van de pijn na een stoelgang.
• Het begin van de pijn is geassocieerd met een verandering in de frequentie van de stoelgang.
• Het begin van de pijn is geassocieerd met een verandering in de vorm (uiterlijk) van de ontlasting.

PDS genezen op een gestructureerde manier

Ben je benieuwd naar hoe je jouw prikkelbare darm syndroom aan kan pakken, lees dan onze blogs getiteld “PDS behandeling” en “Medicatie bij prikkelbare darm syndroom”. 

Als je behoefte hebt aan een gestructureerd plan, bekijk dan eens ons D.A.R.M. Programma. Hierin ontdek je stap voor stap wat jouw darmklachten veroorzaakt en hoe je een einde maakt aan de klachten. Deze holistische benadering van darmgezondheid heeft ervoor gezorgd dat al velen vaarwel hebben kunnen zeggen tegen PDS. Met ons programma hebben we al meer dan 2500 mensen mogen helpen. 

Je kunt ook onze gratis masterclass volgen. Hierin laat Emilia de Vries je zien hoe je stap voor stap van prikkelbare darm symptomen af kunt komen. Je ontdekt wat je vandaag nog kunt doen om je klachten te verminderen en welke stappen je kunt zetten om structurele verbetering te zien in je darmwerking. Klik hier om de masterclass te bekijken.

Bronnen:

1. Saito YA. The role of genetics in IBS. Gastroenterol Clin North Am. 2011 Mar;40(1):45-67. doi: 10.1016/j.gtc.2010.12.011. PMID: 21333900; PMCID: PMC3056499. The role of genetics in IBS - PubMed (nih.gov)
2. Spiegel B. M. (2011). Questioning the bacterial overgrowth hypothesis of irritable bowel syndrome: an epidemiologic and evolutionary perspective. Clinical gastroenterology and hepatology : the official clinical practice journal of the American Gastroenterological Association, 9(6), 461–e59. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21397724/ 
3. https://theromefoundation.org/rome-iv/rome-iv-criteria/ 

Geschreven door Zara Kleijn, BSc Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, met verdiepende vakken in voeding, gezondheid en sport.

Gereviewd door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.