12 nervus vagus symptomen: herkennen en helen

De nervus vagus is een van onze hersenzenuwen die in verbinding staat met veel organen in ons lichaam en ervoor zorgt dat ons lichaam zich ontspant en herstelt. Het komt tegenwoordig steeds vaker voor dat mensen continu stress ervaren en ‘aan’ blijven staan, waardoor de nervus vagus zijn werk niet meer goed kan doen en een scala aan klachten kan ontstaan. 

In deze blog lees je hoe je dit probleem herkent bij jezelf, wat zoal ongewenste nervus vagus symptomen zijn en wat je ertegen kan doen.

Wat doet de nervus vagus?

We hebben ieder een linker en rechter nervus vagus. Deze komen uit de hersenstam en gaan naar de organen in de borstkas en buik. Ze geven informatie van het lichaam door aan de hersenen en andersom, specifiek een trigger om het parasympatische zenuwstelsel, ook wel het ‘rust- en- herstelsysteem’ aan te zetten (1). Er gaat dan meer bloed naar organen zoals de darmen en de maag, zodat ze rustig kunnen verteren, en minder naar bijvoorbeeld de spieren in je benen en rug, omdat je je niet meer schrap hoeft te zetten. 

De tegenhanger van de vagus is de sympaticus, die het sympatische zenuwstelsel of het ‘stress- en activiteitsysteem’ beheert. Als deze de overhand heeft, worden de nervus vagus en de ‘herstelmodus’ automatisch minder geactiveerd. Hierdoor krijgen de darmen niet de kans om optimaal te presteren en kunnen klachten zoals buikpijn of een opgeblazen buik ontstaan.

Andersom spelen verstoorde darmen (door bijvoorbeeld onjuiste voeding, medicatie, hormonen etc.) een mogelijke rol bij het veroorzaken van stress (2). Deze link tussen de nervus vagus en de buik wordt verder toegelicht in de blog over de nervus vagus en de darmen.

Nervus vagus klachten: stress en overprikkeling

Als je nervus vagus niet genoeg gestimuleerd wordt, kan je het gevoel ervaren dat je je continu in een stressvolle situatie bevindt. Je kan je bijvoorbeeld net zo voelen als wanneer je een presentatie moet houden, op het matje geroepen wordt op je werk, bezig bent met een intensieve work-out of de deurbel hoort terwijl je niemand verwacht. 

De nervus vagus kan pijn veroorzaken zoals:

• Buikpijn
• Hoofdpijn
• Rug- en nekpijn
• Pijn op de borst

Maar buiten duidelijke pijn kan de nervus vagus ook vagere klachten veroorzaken:

• Diarree
• Hartkloppingen en een veranderd hartritme
• Overmatig zweten
• Veel of juist weinig trek (doordat de nervus vagus honger- en verzadigingshormonen reguleert)
• Een warm of koud lichaam
• Moeite met keuzes maken 
• Een overweldigend gevoel
• Angst en depressie (3)

Meer over het herkennen van de ‘stressmodus’ lees je in onze blog over een opgeblazen buik door stress.

Nervus vagus beschadiging

Als iemand één of meerdere van bovenstaande klachten ervaart, wordt er regelmatig gedacht dat er sprake is van een nervus vagus beschadiging, een beknelde nervus vagus of een kapotte nervus vagus. Gelukkig is de kans dat de nervus vagus echt bekneld of beschadigd is enorm klein. Dit komt namelijk alleen voor wanneer er een fysieke verstoring is ontstaan ten gevolge van een ongeval of operatie.

Het probleem is vaker te weinig nervus vagus stimulatie doordat je maar niet uit de psychische of lichamelijke stressmodus komt, wat ook kan leiden tot nervus vagus pijn. De term ‘nervus vagus dysfunctie’ is dus passender.

Nervus vagus dysfunctie: wat kun je zelf doen?

De beste manier om je nervus vagus beter te laten werken is door deze actief te stimuleren. Hoe gek het ook mag klinken, dit doe je door actief te ontspannen. 

In de blog over nervus vagus stimulatie leggen we je uit hoe je dit aan kan pakken. We bespreken onder andere creativiteit, stembandactivatie en een speciale manier van ademhaling, namelijk de ‘nervus vagus ademhaling’ met middenrif activatie. Door een hoge ademhaling terug te brengen naar een lagere middenrif ademhaling, kan de nervus vagus, en dus de ontspanningsmodus, geactiveerd worden. Klik op deze link om hier meer over te lezen.

Nervus vagus en darmklachten

Zoals je hebt kunnen lezen, zijn darmklachten ook vormen van nervus vagus problemen. Veel mensen merken dat de overprikkeling invloed heeft op hun darmen en hun maag. 

Als je benieuwd bent naar hoe je jouw overactieve nervus vagus in combinatie met darmklachten kunt herstellen met een gestructureerd plan, bekijk dan eens ons D.A.R.M. Programma. Hierin ontdek je stap voor stap wat jouw darmklachten veroorzaakt en hoe je dit kunt aanpakken. Deze holistische benadering van darmgezondheid heeft ervoor gezorgd dat al velen hebben geprofiteerd van rustigere darmen én een rustigere nervus vagus. Met ons programma hebben we al meer dan 2500 mensen mogen helpen. 

Je kunt ook onze gratis masterclass volgen. Hierin laat Emilia de Vries je zien hoe je stap voor stap van je buikklachten af kunt komen en minder stress kunt ervaren. Je ontdekt wat je vandaag nog kunt doen om je klachten te verminderen en welke stappen je moet volgen om structurele verbetering te zien. Klik hier om de masterclass te bekijken.

Bronnen:

1. Nervus vagus stimulatie - UMC Utrecht
2. Hou X, Rong C, Wang F, Liu X, Sun Y, Zhang HT. GABAergic System in Stress: Implications of GABAergic Neuron Subpopulations and the Gut-Vagus-Brain Pathway. Neural Plast. 2020 Aug 1;2020:8858415. doi: 10.1155/2020/8858415. PMID: 32802040; PMCID: PMC7416252. GABAergic System in Stress: Implications of GABAergic Neuron Subpopulations and the Gut-Vagus-Brain Pathway - PubMed (nih.gov)
3. Emoties beïnvloeden via darm-hersenzenuw - Universiteit Leiden

Geschreven door Zara Kleijn, BSc Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, met verdiepende vakken in voeding, gezondheid en sport.

Gereviewd door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.