Is een 'lekkende darm' onzin?

De term ‘lekkende darm’ of ‘leaky gut’ roept bij velen vragen op. Is het een echte medische aandoening of slechts een modewoord zonder wetenschappelijke basis? In de medische wereld wordt hier veel over gedebatteerd, waarbij sommigen het als onzin bestempelen, terwijl anderen het als een serieuze gezondheidskwestie beschouwen. Hoewel de meningen verdeeld zijn, tonen recente onderzoeken aan dat er wel degelijk bewijs is voor het bestaan van een lekkende darm, maar dat er nog veel te leren valt. 

In dit artikel zullen we de volgende aspecten onderzoeken:

• Wat zegt de wetenschap over een lekkende darm?
• Waarom zeggen sommigen dat een lekkende darm kwakzalverij is?
• Hoe wordt een lekkende darm gediagnosticeerd?
• Behandeling van een lekkende darm: feit of fictie?
• Conclusie: Is een lekkende darm onzin of een legitieme gezondheidskwestie?

Lees verder om te ontdekken wat de wetenschap nou echt zegt over een lekkende darm, en of het onzin is of een kwestie die serieuze aandacht verdient.

(PS: benieuwd hoe je in 4 stappen je darmklachten op een effectieve manier kunt aanpakken? Bekijk dan hier onze gratis masterclass.)

Wat zegt de wetenschap over een lekkende darm?

De term 'lekkende darm' (in het Engels ook wel 'leaky gut' of ‘gut leak’ genoemd) beschrijft een situatie waarbij de darmwand een verhoogde doorlaatbaarheid heeft. Dit betekent dat bepaalde stoffen, die normaal gesproken binnen de darmbarrière blijven, nu de mogelijkheid hebben om in de bloedbaan terecht te komen (1). Recente studies hebben aangetoond dat dit kan leiden tot ontstekingsreacties en dat er mogelijk ook een verband is met verschillende chronische aandoeningen zoals auto-immuunziekten (2).

Hoewel dit fenomeen wetenschappelijk is aangetoond, wordt het niet beschouwd als een op zichzelf staande aandoening. Daarom wordt de term 'lekkende darm syndroom' vaak vermeden in de medische literatuur. De focus ligt eerder op het identificeren en behandelen van de onderliggende oorzaken die de darmwand kunnen beschadigen en zo de doorlaatbaarheid vergroten, zoals ontstekingsziekten, voedselallergieën en bepaalde medicijnen (2).

Het is belangrijk om te begrijpen dat de term 'lekkende darm' niet betekent dat er letterlijk gaten in de darmen zitten. Het gaat om subtiele veranderingen in de manier waarop de darmwand functioneert, en dit kan invloed hebben op de algehele gezondheid. Wetenschappers zijn nog steeds bezig om dit complexe onderwerp te ontrafelen, en er is nog veel te leren over hoe een 'leaky gut' precies werkt en hoe het het beste kan worden aangepakt. 

Is een lekkende darm kwakzalverij?

Het idee dat een lekkende darm als kwakzalverij wordt beschouwd, komt niet zomaar uit de lucht vallen. Er zijn een paar redenen waarom mensen dit denken:

• Verwarring onder artsen: niet alle artsen zijn het eens over wat een leaky gut precies is. Sommigen zien het niet eens als een echte medische aandoening, en dat zorgt voor veel verwarring.
• Gebrek aan lekkende darm onderzoek: hoewel er bewijs is dat het fenomeen van een leaky gut bestaat, is er nog veel onduidelijkheid. Er zijn niet genoeg grote, goed uitgevoerde studies die dit fenomeen in detail onderzoeken. 
• Foutieve informatie: het internet staat vol met artikelen en blogs die beweringen doen over een lekkende darm, maar niet alle informatie is even betrouwbaar. Dit kan leiden tot misvattingen en het idee dat het concept van een lekkende darm niet serieus te nemen is.
• Media-aandacht: soms wordt het onderwerp 'lekkende darm' opgepikt door populaire media, die het presenteren als dé verklaring voor allerlei gezondheidsproblemen. Dit kan de wetenschappelijke visie op het onderwerp vertroebelen en bijdragen aan het idee dat het kwakzalverij is.

Dus ja, er zijn redenen waarom sommigen zeggen dat een lekkende darm kwakzalverij is. Maar dat betekent niet dat het onderwerp niet serieus genomen moet worden. Er is nog veel te leren en te begrijpen over dit complexe onderwerp.

Kun je een lekkende darm testen?

Het diagnosticeren van een lekkende darm kan een uitdaging zijn, vooral omdat er geen gestandaardiseerde test is die algemeen wordt geaccepteerd door de medische gemeenschap. Sommige artsen en onderzoekers gebruiken testen zoals de lactulose-mannitol-test, waarbij de patiënt een suikeroplossing drinkt en vervolgens de urine wordt geanalyseerd om te zien hoeveel van de suikers zijn geabsorbeerd (5). Echter, deze test heeft zijn beperkingen en wordt niet algemeen erkend als een definitieve diagnose voor een leaky gut.

Een andere test die kan worden ingezet is de zonuline ontlastingstest. Zonuline is een eiwit dat de doorlaatbaarheid van de darmwand reguleert. Een verhoogde hoeveelheid zonuline in de ontlasting kan wijzen op een verhoogde darmdoorlaatbaarheid. Deze test wordt door sommige artsen en onderzoekers als betrouwbaarder beschouwd dan andere methoden, maar het is belangrijk op te merken dat ook deze test niet algemeen erkend is als een definitieve diagnose voor een lekkende darm.

Het is cruciaal om te begrijpen dat, hoewel deze testen meer inzicht kunnen geven, de focus vooral dient te liggen op het identificeren van de onderliggende oorzaken die kunnen bijdragen aan een lekkende darm. Dit kunnen factoren zijn zoals voedselintoleranties, infecties, chronische stress, of een onevenwichtige samenstelling van de darmbacteriën. Het behandelen van deze onderliggende oorzaken is vaak effectiever dan het richten op de lekkende darm zelf.

Behandeling van een lekkende darm: feit of fictie?

De behandeling van een lekkende darm is een onderwerp dat veel discussie oproept. Er zijn verschillende benaderingen en behandelingsopties die worden voorgesteld, maar de effectiviteit ervan kan variëren.

• Dieetaanpassingen: aanpassingen in het dieet kunnen bijdragen aan het herstel van een verhoogde darmdoorlaatbaarheid. Het beperken van de inname van bewerkte voedingsmiddelen is een strategie die wordt aanbevolen, vooral omdat bepaalde additieven, zoals emulgatoren, de doorlaatbaarheid van de darmwand kunnen vergroten (6).
• Lekkende darm supplementen: er zijn supplementen beschikbaar die gericht zijn op het ondersteunen en herstellen van de darmwand. Probiotica, L-glutamine en zink carnosine zijn voorbeelden van supplementen die positieve effecten kunnen hebben op de darmgezondheid (7,8,9).
• Medische behandeling: in sommige gevallen kan een arts medicatie voorschrijven om ontstekingen te verminderen en de darmwand te helpen herstellen.

Hoewel deze behandelingsopties worden voorgesteld, is er nog steeds veel debat over de effectiviteit ervan. Sommige critici beweren dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is om deze behandelingen te ondersteunen, en dat meer lekkende darm onderzoek nodig is om de beste benadering voor het behandelen van een 'leaky gut' te bepalen.

Is een lekkende darm onzin of een legitieme gezondheidskwestie?

De term ‘lekkende darm’ heeft veel discussie en controverse veroorzaakt in de medische wereld. Hoewel een verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand een wetenschappelijk bewezen fenomeen is, kan er niet gesproken worden van het ‘lekkende darm syndroom’.

Een verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand is vaak een symptoom of gevolg van andere onderliggende problemen zoals inflammatoire darmziekten, voedselintoleranties of bepaalde infecties. Het is geen op zichzelf staande aandoening, maar een teken dat er iets anders aan de hand kan zijn in het lichaam.

Het is belangrijk om te begrijpen dat een lekkende darm geen onzin is, maar een complex en genuanceerd onderwerp dat verder onderzoek en begrip vereist. Het negeren of afdoen als kwakzalverij zou een vergissing zijn, gezien de impact die het kan hebben op de algehele gezondheid. De focus moet liggen op het begrijpen van de onderliggende oorzaken en hoe deze kunnen worden aangepakt om de darmgezondheid te verbeteren.

Bij All Ways Healthy begrijpen we hoe ingewikkeld darmgezondheid kan zijn en de uitdagingen die je kunt tegenkomen. Daarom hebben we het D.A.R.M. Programma ontwikkeld. Dit is een zelfstandig programma waarin je ontdekt hoe je zélf darmklachten zoals een lekkende darm kunt aanpakken. In het programma ga je op zoek naar de onderliggende oorzaak van jouw lekkende darm en kom je erachter hoe je een doelgericht behandelplan kan opstellen om het probleem bij de bron aan te pakken. Dit behandelplan omvat specifieke voedingsstrategieën, leefstijlaanpassingen en eventueel gerichte suppletie. We hebben inmiddels al meer dan 2500 klanten mogen helpen. Lees hier meer over het programma.

Er is genoeg mogelijkheid om vragen te stellen, maar kom je er zelf niet uit of heb je behoefte aan persoonlijke begeleiding, dan kun je ook contact opnemen met een van de therapeuten uit ons therapeutennetwerk. Samen zetten we stappen naar een oplossing die bij jou past.

Bronnen:

1. Mu, Q., Kirby, J., Reilly, C. M., & Luo, X. M. (2017). Leaky Gut As a Danger Signal for Autoimmune Diseases. Frontiers in immunology, 8, 598. https://doi.org/10.3389/fimmu.2017.00598 
2. Fasano A. (2012). Leaky gut and autoimmune diseases. Clinical reviews in allergy & immunology, 42(1), 71–78. https://doi.org/10.1007/s12016-011-8291-x
3. Vighi, G., Marcucci, F., Sensi, L., Di Cara, G., & Frati, F. (2008). Allergy and the gastrointestinal system. Clinical and Experimental Immunology, 153(Suppl 1), 3–6. https://doi.org/10.1111/j.1365-2249.2008.03713.x 
4. Mu, Q., Kirby, J., Reilly, C. M., & Luo, X. M. (2017). Leaky Gut As a Danger Signal for Autoimmune Diseases. Frontiers in immunology, 8, 598. https://doi.org/10.3389/fimmu.2017.00598 
5. Rao, A. S., Camilleri, M., Eckert, D. J., Busciglio, I., Burton, D. D., Ryks, M., Wong, B. S., Lamsam, J., Singh, R., & Zinsmeister, A. R. (2011). Urine sugars for in vivo gut permeability: validation and comparisons in irritable bowel syndrome-diarrhea and controls. American journal of physiology. Gastrointestinal and liver physiology, 301(5), G919–G928. https://doi.org/10.1152/ajpgi.00168.2011
6. De Siena, M., Raoul, P., Costantini, L., Scarpellini, E., Cintoni, M., Gasbarrini, A., Rinninella, E., & Mele, M. C. (2022). Food Emulsifiers and Metabolic Syndrome: The Role of the Gut Microbiota. Foods (Basel, Switzerland), 11(15), 2205. https://doi.org/10.3390/foods11152205
7. Plaza-Díaz, J., Ruiz-Ojeda, F. J., Vilchez-Padial, L. M., & Gil, A. (2017). Evidence of the Anti-Inflammatory Effects of Probiotics and Synbiotics in Intestinal Chronic Diseases. Nutrients, 9(6), 555. https://doi.org/10.3390/nu9060555
8. Zuhl, M., Dokladny, K., Mermier, C., Schneider, S., Salgado, R., & Moseley, P. (2015). The effects of acute oral glutamine supplementation on exercise-induced gastrointestinal permeability and heat shock protein expression in peripheral blood mononuclear cells. Cell stress & chaperones, 20(1), 85–93. https://doi.org/10.1007/s12192-014-0528-1
9. Mahmood, A., FitzGerald, A. J., Marchbank, T., Ntatsaki, E., Murray, D., Ghosh, S., & Playford, R. J. (2007). Zinc carnosine, a health food supplement that stabilises small bowel integrity and stimulates gut repair processes. Gut, 56(2), 168–175. https://doi.org/10.1136/gut.2006.099929 

Geschreven door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.